Geweld in Rotterdam: ‘Het zijn geen kleine mesjes, maar soms heel grote’

Criminaliteit Rotterdam Negentig procent van de minderjarige slachtoffers met steek- of schietwonden in Rotterdam is jongen. Het jongste opgenomen slachtoffer was zeven jaar.

Rotterdam is voor West-Europese begrippen een gewelddadige stad.
Rotterdam is voor West-Europese begrippen een gewelddadige stad. Foto ANP

Het aantal tieners uit de regio Rotterdam dat met schot- of steekwonden is opgenomen in het ziekenhuis is fors gestegen. Werden van 2010 tot en met 2020 in totaal 98 kinderen tot 19 jaar op die gronden opgenomen, in 2021 en de eerste helft van 2022 waren dat er 23. Het jongste slachtoffer was 7 jaar.

Zij moesten doorgaans een nacht in het ziekenhuis verblijven. Het aantal slachtoffers dat met een steek- of schotwond op de eerste hulp komt, is nog groter want kinderen die vanaf de eerste hulp meteen naar huis mochten, zijn niet in deze cijfers meegerekend.

In 2021 overleed een jongen van 15 jaar aan zijn steekverwondingen in het ErasmusMC. Hij was op diverse plekken met een mes gestoken. 90 procent van de slachtoffers is jongen. De meesten zijn in de borst gestoken.

Dit blijkt uit onderzoek van de afdeling traumachirurgie van het ErasmusMC. Een van de onderzoekers, heelkunde-promovenda Begüm Pekbay, noemt de groei heel zorgelijk. „Het type wapens verandert ook. Het zijn geen kleine mesjes, maar soms heel grote.” Zij vermoedt dat ‘drill-rap’, waarbij vetes worden aangewakkerd en uitvergroot via sociale media, een van de oorzaken is voor de groei.

Wapengeweld

Anderhalf jaar geleden constateerde traumachirurg Oscar van Waes van het Rotterdamse ErasmusMC al dat de aantallen zware schiet- en steekwond-slachtoffers van onder de 19 jaar in tien jaar tijd waren gegroeid van gemiddeld 8 per jaar tot 13 in 2020. Het jongste slachtoffer was toen 8 jaar. Dat onderzoek is anderhalf jaar voortgezet.

Van Waes en zijn collega’s hadden toen de indruk dat ze steeds vaker jonge geweldsslachtoffers moesten behandelen. Die indruk werd bevestigd in een grote studie in het ErasmusMC. Ze bekeken de dossiers van alle patiënten die ze van 2010 tot en met 2020 hadden opgenomen, ten gevolge van wapengeweld. 782 van de 945 patiënten waren bewust gestoken of neergeschoten, de overigen waren bijvoorbeeld suïcide-pogingen. Van de 782 waren 98 patiënten hooguit 19 jaar.

Lees ookWie moordt die scoort in drillrap

Vergelijkbaar met Londen

Rotterdam is voor West-Europese begrippen een gewelddadige stad. „Uit de trauma-registratie van ziekenhuizen in heel Europa blijkt dat ongeveer 5 procent van alle traumatische letsels voortkomen uit schiet- en steekpartijen. In Rotterdam is dat rond de 10 procent.” Die cijfers zijn niet te vergelijken met Zuid-Afrika of de Verenigde Staten, zegt Van Waes, wel vergelijkbaar met bijvoorbeeld Londen.

Volgens Van Waes zijn de steek- en schietpartijen onder jongeren niet altijd drugsgerelateerd. Ook zijn ze niet vooral ’s nachts, zoals de meeste steek- en schietpartijen. „Het gebeurt soms op het schoolplein. Dan hebben ze afgesproken om te vechten en komt er bijvoorbeeld een grote broer mee, die een mes bij zich heeft.”

Het aantal jonge slachtoffers van straatgeweld wordt in andere steden niet bijgehouden, zoals ErasmusMC dat doet. Het aantal jonge daders wel. Volgens het OM daalt landelijk het aantal jongeren dat in aanraking komt met justitie al jaren, maar neemt sinds 2019 het straatgeweld door minderjarigen toe.

Meestal een steekwapen

In 2020 werden landelijk 1.960 minderjarigen verdacht van een ernstig geweldsdelict, in 2019 1.633. Daarbij gaat het om verdachten van zware mishandeling, diefstal met geweld, afpersing of ernstige bedreiging, soms in groepsverband. In 2021 registreerde het OM 1.920 nieuwe geweldszaken tegen minderjarige verdachten. „Steeds vaker heeft een verdachte een wapen, meestal een steekwapen, bij zich”, meldt het Openbaar Ministerie.